Osmanlı hanedanında Mustafa isimli şehzadeler (padişah olsalar bile) hep talihsizdiler. bunlardan dördü padişah olsalar da padişahlıkları da pek yaver gitmiş değildir.
Hanedandan birinci Mustafa, Yıldırım Bayezid'in oğlu Mustafa Çelebi'dir. Bu şehzade, Ankara Savaşında babasıyla birlikte Timur elinde esir olmuştur. Daha sonra esaretten kurtulmuş devleti tek elde toplayan Çelebi Mehmed'e karşı müücadele etmiş olsa da yenilmiş ve Bizans'a sığınmıştır. Kardeşinin ölmesi üzerine Yeğeni II. Murad'a karşı mücadele etmiş yine kaybetmiştir. bu defa tahtla birlikte can da gitmiştir. Devlet, özellikle Rumeli'inin Şehzade Mustafa'a teveccühü üzerine, onun "düzmece" olduğu propagandasını yapmış, yakalandığında da adi bir suçlu gibi asılarak cezalandırılmıştı. Kemndle boğulmak yerine bu şekilde öldürülmesi onun hanedana ait olmadığını gösteriyordu.
II. Murad'ın bir Mustafa ile daha başı belaya girmiştir. O da, Küçük Mustafa olarak anılacak olan kardeşi Şehzade Mustafa'dır. Lalası Şarabdar İlyas'ın kışkırtmasıyla çocuk yaşta taht davaına girişmiş ve canından olmuştur.
Fatih'in oğlu Şehzade Mustafa henüz babası sağ iken ölmüştür.
Kanuni'ni büyük oğlu Şehzade Mustafa da, Hürrem Sultan'ın oğlu Bayezid'i padişah yapmak uğruna kurduğu kumpas üzerine padişah tarafından katledilmiştir. Son iki Mustafa, halk tarafından da çok seviliyordu.
Tahta geçen ilk Mustafa biraz talihli gözüküyordu. Ağabeyi I. Ahmed'in tahta geçmesinin rdından öldürülmemesi de şanstı. I. Ahmed, 14 yaşında tahta geçtiğinde evli değildi ve çocuğu yoktu. Gerek hanedanın varissiz kalması gerekse babaları III. Mehmed'in tahta geçmesiyle saraydan 19 tabutun çıkması I. Mustafa'nın öldürülmesinin önüne geçti. Sultan Ahmed'in Osman isimli bir oğlu olmasına rağmen I. Mustafa katledilmekten kurtuldu.
BöyleceOsmanlı devletinde bir devir kapanıyordu. Bundan sonra taht babadan oğula geçmeyecek, hanedanın en büyüğünün hakkı olacaktı. Ancak bu durum ister istemez I. Mustafa'nın akli muvazenesini bozdu. Devamlı öldürülme korkusuyla yaşaması onun akli dengesini altüst etmişti. Bir kaç aylık padişahlıktan sonra tahta II. Osman geçirilmişse de onun şehadetiyle tath yeniden I. Mustafa'ya kaldı. Bu sefer de yalnızca 1,5 yıl dayanılabildi ve tahtan indirildi.
Bundan sonra 3 Mustafa daha tahta geçecekti.
II. Mustafa, Viyana bozgunu ardından gelen çileli yıllarda(1695) tahta geçti. Bizzat ordununn başına geçerek durumu düzeltmeye çalıştı. ilk iki seferden galibiyetle dönse de Zenta Mağlubiyeti her şeyi berbat etti. Osmanlıların gördüğü en büyük hezimetlerden biri olan Zenta muharebesi sonrasında kaçınılmaz olarak karlofça muahedesi imzalandı. Ardından da 1703 te Edirne ayaklanmasıyla tahttan indirildi.
1757'de tahta çıkan III. Mustafa, büyük bir zafer kazanarak Ruslara haddini bildirmek istiyordu. Ancak Koca Ragıp Paşa'nın "Osmanlı yaşlı bir aslana benzer. Uzaktan heyberli görünür, lakin dişleri dökülmüştür." yollu uyazrılarıyla harbe girmekten uzakt tutuldu. Ragıp Paşa'nın vefatı ardından, Sultan savaşı arzulamasına rağmen hazırlanmadan girilen harp Osmanlı'nın en büyük mağlubiyetine ve komplekse girmesine sebeb oldu. Sultan da bu feci mağlubiyet karşısında kahrından vefat etti.
Son Mustafa da, III. Selim'in Kabakçı Mustafa Paşa isyanıyla indirilmesini müteakip tahta geçen IV. Mustafa'dır. Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa'nın III. Selim'i tekrara tahta geçirmek için İstanbul'a gelmesiyle sabık padişahı katlettirdi. kardeşi Mahmud ise cariyelerden Cevri Kalfa'nın cesareti sebebiyle kurtuldu vetahta geçti. bu sefer tahtta bulunan II. Mahmud, Ağabeyini katlettirerek Mustafaların çağını bitirmiş oldu. Ayrıca bundan sonra hiçbir şehzade de katledilmedi.
(V. Mehmed Raşad zamanında Veliahd olan Yusuf İzzeddin Efendi, babsı gibi intihar süsü verilerek şehid edilmişse de bu cinayet padişah emriyle olmaış, İttihadçıların elinden çıkmıştır.)